Delegowanie kierowców z państw trzecich – nowe przepisy, wątpliwa kontrola

W sierpniu 2023 roku weszły w życie przepisy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym, które miały dostosować standardy polskiego rynku transportowego, do warunków unijnych poprzez implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r. Choć przepisy te miały wzmocnić kontrolę nad przewoźnikami z państw trzecich, rzeczywistość wygląda inaczej. Przewoźnicy spoza UE, z wyjątkiem Szwajcarii, mają na mocy wprowadzonych przepisów obowiązek informowania Państwowej Inspekcji Pracy o delegowaniu kierowców na terytorium Polski. Rok po ich wprowadzeniu pozostaje pytanie: czy przepisy rzeczywiście działają, czy to tylko fasada, która niewiele zmienia?

Zgłoszenie do PIP – formalność czy realna kontrola?

Przewoźnicy drogowi z państw trzecich, którzy delegują swoich kierowców do Polski, muszą spełnić szereg wymogów, aby ich działalność była zgodna z polskim prawem. Wprowadzone przepisy zakładają m. in. konieczność wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty potwierdzające jego delegowanie. Każdorazowo przed przewozem drogowym na terytorium Polski, przewoźnik musi wystawić potwierdzenie delegowania kierowcy. Dokument ten sporządza się na formularzu, który został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2023 r. Podczas wykonywania przewozów na terytorium Polski, kierowca delegowany z państwa trzeciego musi posiadać w pojeździe:
1. Papierowe potwierdzenie delegowania, zgodne z obowiązującym wzorem.
2. Dowody potwierdzające wykonywane przewozy drogowe, takie jak listy przewozowe, odpowiednie zezwolenia na transport międzynarodowy lub formularze jazdy.
3. Zapisy tachografu zgodne z Umową AETR (Europejską umową dotyczącą pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe).
Kierowca jest zobowiązany okazać te dokumenty na żądanie inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego podczas kontroli drogowej.

Kontrola na ślepo – brak kluczowych narzędzi

Wątpliwości budzi przede wszystkim art. 23 wspominanej ustawy, określający zakres kontroli drogowej delegowania kierowców na terytorium Polski z państwa trzeciego przez Inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego. W teorii kontrola ta obejmuje weryfikację danych zawartych w dokumentach okazanych przez kierowcę, o których mowa powyżej, jednak w praktyce inspektorzy mogą zweryfikować jedynie czy kierowca posiada wszystkie wymagane dokumenty, a nie czy są one prawdziwe. Można więc stwierdzić, że na kanwie obecnych przepisów kontrola delegowanych kierowców na terytorium Polski z państwa trzeciego jest wybrakowana, a wystarczyłoby tylko, aby ustawodawca udostępnił Inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego dostęp do informacji przekazywanych Państwowej Inspekcji Pracy, tak jak ma to miejsce w przypadku kontroli państw członkowskich za pomocą Elektronicznego Systemu Wymiany Informacji na Rynku Wewnętrznym (IMI) w module „Transport” – do tego jednak potrzebna jest zmiana przepisów.

Konieczna zmiana prawa

Obecne przepisy wymagają zmiany, by umożliwić Inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego przeprowadzenie realnej kontroli. I choć mówi się, że Ministerstwo Infrastruktury jest świadome problemu to zmiany w przepisach nie nastąpią z dnia na dzień. Wprowadzenie nowego systemu informatycznego, który umożliwiłby skuteczną kontrolę, wiąże się z kosztami i koniecznością przeprowadzenia szczegółowej analizy. A jak wiadomo, kiedy w grę wchodzą koszty i unijne regulacje, na szybkie zmiany nie ma co liczyć.

Podsumowanie

Obecne przepisy dotyczące delegowania kierowców mają poważne luki, które rzucają cień na skuteczność kontroli. Regulacje pozostawiają wiele do życzenia. Bez możliwości weryfikacji zgłoszeń przez Inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego sprawia, że kontrola nad przewoźnikami z państw trzecich jest niemożliwa do rzetelnego przeprowadzenia. Na razie system wymaga zdecydowanych reform, aby przestał być jedynie formalnością, a zaczął rzeczywiście działać w celu ochrony rynku transportowego.