Już 15 września bieżącego roku wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych oraz niektórych innych ustaw. Nowela ma przede wszystkim na celu implementacje do polskiego systemu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Nowe przepisy wprowadzą zmienione zasady dotyczące transgranicznych przekształceń podmiotów gospodarczych. Oprócz zmian w zakresie transgranicznych operacji, nowelizacja wprowadza również nowe zasady dotyczące krajowych transformacji. Rozwiązanie to ma przede wszystkim na celu zapobiec zjawisku dyskryminacji polskich podmiotów uczestniczących w tych procesach względem podmiotów w wymiarze transgranicznym. Oprócz zmian w zakresie Kodeksu Spółek Handlowych, nowela wprowadza także nowości w dziesięciu innych ustawach, w tym ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawie Ordynacja Podatkowa oraz w ustawie z o Nadzorze nad Rynkiem Finansowym. W bieżącym artykule skupimy się przede wszystkim na nowych rozwiązaniach w zakresie transgranicznych oraz krajowych przekształceń, łączeń czy podziałów spółek, które znajdą się w Kodeksie Spółek Handlowych oraz praw i obowiązków organów i pracowników spółki powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek.
Najważniejsze zmiany w KSH
Nowelizacja wprowadzi nowe rozwiązania szczególnie w zakresie zdolności spółki do łączenia się, podziału czy przekształcenia. W tym zakresie przede wszystkim należy wymienić:
- zrównanie w zakresie reorganizacji zarówno krajowej, jak i transgranicznej statusu spółki komandytowo-akcyjnej i spółki kapitałowej;
- przyznanie spółce komandytowo-akcyjnej pełnej zdolności łączeniowej oraz podziałowej;
- przyznanie szerszej możliwości łączenia spółkom osobowym;
- możliwość podziału transgranicznego i przekształcenia transgranicznego spółki kapitałowej i spółki komandytowo-akcyjnej;
- nowe rodzaje operacji transgranicznych, w tym m.in. nowy typ krajowego podziału częściowego spółki (podział przez wyodrębnienie) oraz nieznany wcześniej uproszczony typ łączenia krajowego oraz transgranicznego (połączenie przez przejęcie);
- wprowadzenie norm kolizyjnych w przypadku operacji transgranicznych;
- doprecyzowanie treści planu przekształcenia w wyniku operacji transgranicznej oraz sprawozdania zarządu spółki zawierającego uzasadnienie podjętej operacji, w szczególności konieczność umieszczenia w planie informacji dotyczących zasad podziału składników majątku spółki dzielonej, które nie zostały ujęte w planie podziału transgranicznego, a w konsekwencji zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki dzielonej;
- wprowadzenie dwutorowego systemu kontroli legalności przekształceń min. poprzez włączenie w proces wydawania zaświadczenia o zgodności z prawem operacji transgranicznej wydawanego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Dodatkowo kontrola będzie dokonywana również przez organy państwa członkowskiego właściwego dla spółki powstałej w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału transgranicznego;
- określenie zasad odpowiedzialności biegłego w przypadku przekształcenia transgranicznego oraz zakaz unieważniania operacji transgranicznych.
Jakie korzyści dla pracowników spółki powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia?
W dniu 26 maja bieżącego roku została podpisana ustawa, która określa formy uczestnictwa pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek. Dodatkowo nowa regulacja wskazuje prawa i obowiązki pracowników oraz organów spółki podlegającej transgranicznemu przekształceniu, połączeniu lub podziałowi. Akt wejdzie w życie 15 września. Ustawa również tak jak nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych implementuje przede wszystkim do rodzimego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z 27 listopada 2019 r. Przepisy przewidują trzy rodzaje praw jako możliwe formy uczestnictwa pracowników w spółce, która powstała w wyniku transgranicznych procesów:
- Po pierwsze pracownicy uzyskają prawo do wyznaczenia lub wyboru określonej liczby członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów.
- Jako kolejną formę uczestnictwa ustawa wskazuje prawo do rekomendowania członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów.
- Pracownicy uzyskają również możliwość zgłoszenia sprzeciwu wobec wyboru niektórych członków rady nadzorczej lub rady dyrektorów.
Ponadto ustawa zakłada, że realizowanie uprawnień do uczestnictwa będzie możliwe poprzez dwa różne modele. Pierwszy z nich przewiduje powstanie tzw.: zespołu negocjacyjnego, który stanie się reprezentacją strony pracowniczej. W ramach tego modelu zanim dojdzie do procesów transgranicznych przeprowadzone zostaną negocjacje. Ustawa przewiduje, że wynikiem rozmów ma być zawarcie porozumienia pomiędzy zespołem negocjacyjnym, a właściwymi organami spółki. Wypracowany konsensus określi formę wybranego uczestnictwa. Drugi model zakłada zastosowanie tzw.: zasad standardowych. W tym wariancie sytuacyjnym forma uczestnictwa będzie realizowana już po przeprowadzeniu transgranicznych przekształceń. Oznacza to, że nie dojdzie do powołania zespołu negocjacyjnego, gdyż w tym przypadku właściwe organy spółki podejmą uchwałę w zakresie zastosowania zasad standardowych. Model ten zakłada, że cały proces zostanie przeprowadzony przy udziale zespołu przedstawicielskiego i na zasadach wprost wynikających z ustawy.
Podsumowanie
Opisywane zmiany wejdą w życie już 15 września. Nowości będą miały duże znaczenie dla podmiotów gospodarczych planujących lub rozważających przekształcenia transgraniczne czy krajowe, a także dla pracowników spółek uczestniczących w tych procesach. Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych powiększy możliwości przeprowadzenia poszczególnych transformacji wprowadzając nowe typy operacji oraz rozszerzając zdolności łączeniowe oraz podziałowe dla niektórych spółek. Oprócz nowych możliwości, regulacja wprowadzi także pewne dodatkowe obowiązki dla organów spółki oraz dwutorowy system kontroli legalności oraz prawidłowości poszczególnych przekształceń. Druga z omawianych ustaw dotycząca form uczestnictwa pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podział, również ma kapitalne znaczenie dla podmiotów w obrocie gospodarczym oraz ich pracowników. Spółki powinny dokładnie zapoznać się z regulacją, aby orientować się w jaki sposób pracownicy w omawianych procesach mają prawo uczestniczyć oraz jakie procedury w tym zakresie muszą zostać przeprowadzone. Ponadto pracujący także muszą zapoznać się z nadchodzącymi zmianami, aby być w pełni świadomymi swoich praw i obowiązków.