Czy odszkodowanie jest przychodem? Kwestia zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na użytkowanie samochodu oraz odliczania VAT z tego tytułu przysparza przedsiębiorcom wielu formalności. Co do zasady wymaga bowiem prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów, zgłoszenia samochodu do urzędu skarbowego, a także – jeśli kierowca chce odliczyć większą część wydatków, ujęcia go w środkach trwałych firmy. Mimo dopełnienia szeregu obowiązków, w przypadku kolizji, sytuacja przedsiębiorcy w kontekście uzyskania odszkodowania wygląda niekorzystnie. Wszystko przez utrwalone od kilku lat stanowisko fiskusa, zgodnie z którym kwota uzyskana z tytułu odszkodowania stanowi w całości przychód. Tymczasem stosownie do regulacji ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów z tego tytułu często mogą pomniejszyć tylko część przychodów lub nawet wcale nie powstać.
Odszkodowanie na naprawę auta – stanowisko fiskusa w praktyce
W interpretacji indywidualnej z 23.09.2019 r. (sygn. pisma 0114-KDIP3-2.4011.432.2019.2.A) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że nawet w sytuacji gdy jako koszty uzyskania przychodu można zakwalifikować jedynie część wydatków na naprawę (w przypadku auta użytkowanego służbowo i prywatnie odpowiednio 20% lub 75% – jeśli samochód jest środkiem trwałym w firmie), to cała kwota uzyskanego odszkodowania stanowi przychód.
W przedmiotowym stanie faktycznym podatnik prowadził jednoosobową działalność gospodarczą. Posiadał samochód, który wykorzystywał na potrzeby działalności gospodarczej i który znajdował się w środkach trwałych firmy. W czerwcu 2019 r. podatnik brał udział w kolizji drogowej nie z jego winy. W jej wyniku samochód uległ uszkodzeniu. Z ubezpieczenia OC sprawcy wypłacono podatnikowi odszkodowanie. Samochód podatnik naprawił we własnym zakresie. Podatnik nie posiadał ubezpieczenia AC.
Zdaniem przedsiębiorcy kwota otrzymanego odszkodowania nie powinna była podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się organ.
Brak kosztów uzyskania przychodów
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że przychodem z działalności będą przekazane przez ubezpieczyciela odszkodowania za szkody w składnikach majątku związanych z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, wskazane w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to przy tym odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, które nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Powyższe oznacza, że we wskazanym w indywidualnej interpretacji stanie faktycznym, gdyby podatnik otrzymał odszkodowanie w wysokości 30 tys. zł to cała ta kwota stanowiła by przychód. To jednak nie koniec złych informacji, ponieważ podatnik nie dysponował dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o PIT, do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć wydatków poniesionych na skutek utraty lub likwidacji samochodów oraz powypadkowej naprawy samochodów nieobjętych dobrowolnym ubezpieczeniem (AC). Podatek trzeba będzie zatem odprowadzić od całej kwoty 30 tys. zł.
Przychód z tytułu odszkodowania większy niż koszty jego uzyskania
Przypuśćmy jednak, że przedsiębiorca wykupił ubezpieczenie AC. Wówczas czy odszkodowanie jest dochodem? Jak wtedy wygląda kwestia kosztów podatkowych? Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o PIT, jeśli samochód jest wykorzystywany do działalności mieszanej tj. zarówno w firmie jak i do celów prywatnych, jako koszty uzyskania przychodów można uznać jedynie 75% poniesionych na naprawę wydatków. Oznacza to, że nawet w sytuacji posiadania dobrowolnego ubezpieczenia, koszty podatkowe wyniosą 22 500 zł, a przedsiębiorca będzie musiał odprowadzić podatek (i składkę zdrowotną) od pozostałej kwoty przychodu.
Jedynie w sytuacji gdy samochód jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i podatnikowi przysługuje prawo odliczenia 100% wydatków eksploatacyjnych od podstawy opodatkowania, koszty podatkowe “kompensują” całą kwotę uzyskanego przychodu. W konsekwencji jeśli przedsiębiorca wykorzystuje auto tylko do celów służbowych i posiada dobrowolne ubezpieczenie autocasco, w przypadku uzyskania od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania na naprawę samochodu, nie powstanie dochód do opodatkowania.
Jeśli mają Państwo wątpliwości dotyczące rozliczenia kosztów uzyskania przychodów w związku z użytkowaniem samochodu w firmie, prawidłowej kwalifikacji uzyskanych od ubezpieczyciela świadczeń lub potrzebują doradztwa prawnego w innych kwestiach, zapraszamy do zapoznania się z ofertą w zakresie prawa podatkowego i kontaktu z zespołem kancelarii ATL Law.