Polski Ład: nowy wymiar kontroli zatrudnienia. Przed PIP odpowie wyłącznie pracodawca

Do tej pory także pracownik wykonujący pracę na czarno bądź otrzymujący część wypłaty poza umową narażał się na odpowiedzialność karnoskarbową i konieczność odprowadzenia zaległego podatku, a także zapłaty części zaległych składek na ZUS. Od stycznia 2022 r., pracownicy nie poniosą już żadnych skutków prawnych nielegalnego zatrudnienia. Zgodnie z nowelizacją odpowiedzialność za pracę na czarno spadnie wyłącznie na pracodawcę.

Konsekwencje pracy na czarno

Jak informuje Ministerstwo Finansów na stronie Krajowej Informacji Skarbowej: od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład wprowadzi nowe rozwiązania podatkowe i składkowe, które ograniczą nielegalne zatrudnianie pracowników oraz ukrywanie przed właściwymi organami części wynagrodzenia ze stosunku pracy.

Od przyszłego roku, konsekwencje nielegalnego zatrudniania obciążać będą wyłącznie pracodawcę, a nie pracownika. To pracodawca będzie płacił podatek od wynagrodzenia za pracę na czarno lub części wynagrodzenia wypłacanego pod stołem. Przypisany zostanie mu również dodatkowy przychód w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia niezależnie od tego czy faktycznie i w jakiej wysokości wypłacał wynagrodzenie.

Nieuczciwi pracodawcy będą również zobowiązani do zapłaty w całości składek na ubezpieczenia społeczne i składki zdrowotnej od wynagrodzeń pracujących na czarno lub wypłacanych pod stołem. Dodatkowo, zarówno wypłacone wynagrodzenia, jak i składki nie będą mogły zostać zaliczone przez pracodawców do kosztów uzyskania przychodu.

Z kolei nielegalnie zatrudniony pracownik:

• nie będzie płacił podatku od dochodów z tytułu nielegalnego zatrudnienia ani od zaniżonych zarobków,
• uzyska dostęp do opieki zdrowotnej i świadczeń z ubezpieczeń społecznych (emerytur, rent i zasiłków),
• nie będzie finansował składek na ubezpieczenia społeczne od ujawnionego wynagrodzenia, bo składki te będą w całości pokrywane przez pracodawcę, również w tej części, która na zasadach ogólnych jest finansowana przez pracownika.

Umowy B2B na celowniku

Opublikowany został Program Działania Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2022-2024. PIP zapowiedział zwiększoną częstotliwość kontroli warunków zatrudnienia, w których wzajemne zobowiązania zostały uregulowane w formie umowy między przedsiębiorcami (w systemie B2B). Organy kontroli mają weryfikować, czy sposób uregulowania wzajemnych zobowiązań nie został jednostronnie narzucony przez pracodawcę.

Przepisy z mocą wsteczną

Zawarte w nowelizacji normy dotyczące przeciwdziałaniu nielegalnemu zatrudnieniu będą mogły być wykorzystane do zgłaszania zawiadomień do Państwowej Inspekcji Pracy dotyczących nie tylko okresów bieżących, ale także poprzednich tj. przed 2021 r.

Jak widać kolejny rok przyniesie dużo bardziej rygorystyczne rozwiązania w zakresie kontroli zatrudnienia u polskich przedsiębiorców, a konsekwencje dosięgną wyłącznie pracodawców. W przypadku wątpliwości lub chęci zasięgnięcia porady prawnej w powyższym zakresie, doradzamy skonsultowanie się ze specjalistami z naszego zespołu. Kancelaria ATL Law Anna Błaszak Kancelaria Radcy Prawnego dysponuje wieloletnim doświadczeniem w doradztwie prawnym przedsiębiorców, pomaga zminimalizować ryzyko związane z prowadzoną działalnością i świadczy usługi w zakresie szeroko rozumianego compliance, w szczególności w kontekście nowych wyzwań jakie stawia przed pracodawcami Polski Ład.