Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej

Kodeks cywilny w art. 576(1) – art. 576(4) reguluje roszczenia regresowe sprzedawcy, który poniósł koszty w wyniku wykonania przez konsumenta uprawnień z tytułu rękojmi za niektóre wady fizycznej sprzedanej rzeczy, tj. roszczenia regresowe do poprzednich sprzedawców tej rzeczy.

Co istotne – powyższe przepisy mają również zastosowanie jeżeli sprzedawca zrealizował uprawnienia wynikające z rękojmi przez kupującego, którym był jednoosobowy przedsiębiorca wpisany do CEIDG, zawierający umowę sprzedaży bezpośrednio związaną z jego działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynikało, że nie posiadała ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej. Innymi słowy, dotyczy to sytuacji, w której jednoosobowy przedsiębiorca zawarł umowę sprzedaży bezpośrednio niezwiązaną z branżą lub specjalizacją, którą ten przedsiębiorca się profesjonalnie zajmuje. Np. taka sytuacja zachodzi w przypadku dentysty, który kupuje do swojego gabinetu komputer na potrzeby rejestracji pacjentów i gromadzenia w elektronicznej formie dokumentacji medycznej.

Roszczenia regresowe z tytułu rękojmi na podstawie powyższych przepisów mogą być kierowane, gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

1. Towar ma jedną z poniższych wad:
2. nie ma właściwości, które powinien mieć zgodnie ze swoim przeznaczeniem lub zgodnie z publicznie składanymi zapewnieniami producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent lub
3. został wydany w stanie niezupełnym,
4. sprzedawca finalny poniósł już koszty w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy przez konsumenta lub jednoosobowego przedsiębiorcy (w powyżej rozumianym znaczeniu),
5. wada powstała na skutek działania lub zaniechania poprzedniego sprzedawcy,
6. istnieje związek przyczynowy pomiędzy istnieniem wady a poniesieniem szkody przez sprzedawcę finalnego.

Co ważne, na podstawie powyższych przepisów sprzedawca mógłby wystosować roszczenia regresowe z tytułu rękojmi bezpośrednio względem poprzednich sprzedawców towaru, z którymi nie miał zawartej umowy sprzedaży. Odpowiedzialność na mocy tych przepisów ponosi taki poprzedni sprzedawca, który wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o niej kupującego lub sporządził instrukcję montażu i  uruchomienia dołączoną do rzeczy, jeżeli wada powstała na skutek zamontowania i  uruchomienia rzeczy przez konsumenta (ww. jednoosobowego przedsiębiorcę) zgodnie z tą instrukcją.

Odpowiedzialność poprzedniego sprzedawcy na mocy takich roszczeń regresowych sprowadza się do odszkodowania obejmującego zwrot wydatków niezbędnych w celu realizacji uprawnień konsumenta (ww. jednoosobowego przedsiębiorcy), w szczególności związanych z wymianą lub usunięciem wady rzeczy sprzedanej, jej demontażem, transportem i ponownym zamontowaniem, a ponadto kwoty, o którą została obniżona cena rzeczy, oraz utraconych korzyści np. zysku w przypadku konieczności zwrotu ceny w razie odstąpienia przez konsumenta od umowy sprzedaży.

Warto podkreślić, że termin przedawnienia takich roszczeń regresowych jest krótki, bo wynosi 6 miesięcy. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem poniesienia kosztów przez sprzedawcę w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi przez konsumenta (ewentualnie ww. jednoosobowego przedsiębiorcy), nie później jednak niż w dniu, w którym sprzedawca powinien wykonać swoje obowiązki z tytułu rękojmi. Gdyby sprzedawca nie zdążył w tym terminie  dochodzić roszczeń regresowych na mocy powyższych przepisów, to mógłby dochodzić roszczeń na zasadach ogólnych, czyli odpowiedzialności kontraktowej lub deliktowej.

Odpowiedzialność z przepisów art. 576(1) -576(4) kodeksu cywilnego tym przede wszystkim różni się od standardowej odpowiedzialności z tytułu rękojmi w obrocie profesjonalnym, że nie można jej wyłączyć lub ograniczyć.