Sejm przyjął nowelizację Kodeksu cywilnego, która umożliwia przyznanie zadośćuczynienia za naruszenie więzi rodzinnej jako dobra osobistego. Projekt ustawy skierował w kwietniu br. Prezydent RP. Nowelizacja uzupełnia Kodeks cywilny o przepis istotny zwłaszcza dla bliskich osób, które są w stanie wegetatywnym np. na skutek wypadku komunikacyjnego czy błędu medycznego. Chodzi o przyznanie im prawa do zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w postaci zerwanej więzi rodzinnej w następstwie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała. To rozwiązanie jest potrzebne ze względu na obecnie istniejącą rozbieżność w orzecznictwie, także Sądu Najwyższego. Nowelizacja została przyjęta jednogłośnie pod koniec czerwca.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu celem tej zmiany jest ustanowienie prawidłowej podstawy normatywnej dla odpowiedzialności cywilnej za krzywdę najbliższych członków rodziny poszkodowanego, która polega na niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej z poszkodowanym, z powodu wyrządzenia u poszkodowanego trwałego i ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
Jak czytamy na stronie Rzecznika Finansowego Prezydent proponuje dodanie art. 446[2] w Kodeksie cywilnym. Przepis przyznałaby najbliższym członkom rodziny poszkodowanego zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w postaci zerwanej więzi rodzinnej w następstwie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia poszkodowanego, na skutek którego poszkodowany znajduje się w stanie wegetatywnym.
Orzecznictwo i poglądy doktryny
“To bardzo potrzebna inicjatywa, ponieważ chodzi o potwierdzenie, że więź rodzinna jest dobrem osobistym, którego naruszenie zasługuje na zadośćuczynienie. Rodziny poważnie poszkodowanych już od kilkunastu miesięcy żyją w niepewności, którą należy usunąć. Wprowadzenie ustawowej regulacji sprawi, że ich uprawnienia nie będą mogły być kwestionowane np. przez ubezpieczycieli sprawców szkód, w wyniku których poszkodowani znaleźli się w stanie wegetatywnym” – mówi dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, prof. UŁ, Rzecznik Finansowy.
Rzecznik przypomina, że ubezpieczyciele zyskali podstawę do takiego stanowiska na skutek uchwały Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 22 października 2019 r. (sygn. akt I NSNZP 2/19). Zajęła ona zupełnie przeciwstawne stanowisko do przedstawionego kilka miesięcy wcześniej przez Izbę Cywilną SN. 27 marca 2018 r. Podjęła ona uchwałę z wniosku Rzecznika Finansowego (III CZP 36/17) oraz w dwóch innych sprawach dotyczących tego samego problemu (III CZP 69/17 i III CZP 60/17). Konstatacja wszystkich trzech uchwał była jasna: Sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu. Na tej podstawie zadośćuczynienie mogłoby być wypłacane np. z polisy OC komunikacyjnego, jeśli poszkodowany ucierpiał w wypadku samochodowym. Takie same zasady miałby też zastosowane w odniesieniu do bliskich osób poszkodowanych w wyniku błędów medycznych np. tych popełnionych przy porodzie.
Z uwagi na tak jaskrawą rozbieżność orzecznictwa w odstępie czasowym zaledwie kilku miesięcy, należy pozytywnie ocenić wystąpienie rzecznika z wnioskiem o uchwałę. Dowodzi to również wagi przyjętej przez Sejm ustawy. Od tej pory bliscy osób, wobec których naruszono więź rodzinną, lub całkowicie ich jej pozbawiono otrzymali prawną podstawę do zasądzenia zadośćuczynienia, co będzie miało znaczenie zwłaszcza w licznych sporach z ubezpieczycielami.
Więcej informacji na stronie Rzecznika Finansowego: https://rf.gov.pl/2021/04/23/rodziny-powaznie-poszkodowanych-czekaja-na-nowe-regulacje/