Ulga rehabilitacyjna – kiedy można skorzystać i na jakich zasadach

Osoba niepełnosprawna lub mająca na utrzymaniu osoby niepełnosprawne może skorzystać z tzw. ulgi rehabilitacyjnej. Tzn. na potrzeby rozliczenia podatku dochodowego może odjąć od dochodu wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Warunkiem skorzystania z tzw. ulgi rehabilitacyjnej, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek – orzeczenia do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia.

Natomiast osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną to osoba, która ma na utrzymaniu następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekroczyły dwunastokrotności kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Na przykład roczne dochody osoby niepełnosprawnej nie mogły przekroczyć 15 010,56 zł w roku 2021. To kryterium dochodowe osoby niepełnosprawnej znacznie ogranicza możliwość korzystania z ulgi przez podmiot inny niż osoba niepełnosprawna, niemniej warto pamiętać, że przy obliczaniu dochodu osoby niepełnosprawnej – dla ustalenia, czy pozostaje ona na utrzymaniu innej bliskiej osoby – nie bierzesz pod uwagę dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (np. tzw. trzynastki), alimentów na rzecz dzieci, o których mowa w ustawie PIT, świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dodatku osłonowego oraz zasiłku pielęgnacyjnego.

Wydatkami podlegającymi odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej są wydatki poniesione na m. in.:

1. zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem;
2. odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;
3. odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
4. leki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł – jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki – dlatego warto kumulować zakup leków w danym miesiącu;
5. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

Wydatki takie podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie były finansowane m.in. ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Co do zasady wydatki te powinny być udokumentowane. Wyjątkiem jest np. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia.

Co ważne – wydatki w ramach ulgi rehabilitacyjnej podlegają odliczeniu od dochodu, pod warunkiem, że nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach podatku liniowego lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.