Rozwój firmy nierzadko zmusza przedsiębiorców do konieczności zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej. Do najpopularniejszych rozwiązań należy przekształcenie dotychczasowej działalności lub założenie nowej spółki z o.o. Przemawiają za tym przede wszystkim ograniczona odpowiedzialność wspólników oraz regulacje podatkowe wprowadzone Polskim Ładem. Sformalizowany proces przekształcenia, a czasem także względy biznesowe skłaniają przedsiębiorców do przenoszenia dotychczas prowadzonego przedsiębiorstwa do nowopowstałej spółki. Dokonuje się tego za pomocą wniesienia aportu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Jakie są skutki podatkowe takiej czynności prawnej? Co oznacza przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część? Szczegóły przybliży Państwu niniejszy artykuł.
Czym jest aport przedsiębiorstwa?
Termin “aport przedsiębiorstwa” odnosi się do wkładu w naturze (inaczej: aportu) dokonanego przez założycieli do spółki, która jest w trakcie tworzenia lub podczas dokonywania zwiększenia kapitału.
Wkład w naturze może przybierać różne formy, takie jak nieruchomości, maszyny, urządzenia, samochody, prawa autorskie, patenty, know-how, udziały w innych spółkach, itp. Aport przedsiębiorstwa jest szczególnym rodzajem wkładu w naturze, polegającym na wniesieniu do spółki przedsiębiorstwa, czyli zorganizowanego kompleksu składającego się z mienia, praw i zobowiązań, które stanowi prowadzoną dotychczas przez założycieli działalność gospodarczą.
Wnosząc aport przedsiębiorstwa, założyciele dokonują przekazania na rzecz spółki swojej dotychczasowej działalności gospodarczej w zamian za udziały w spółce. W ten sposób spółka przejmuje ich dotychczasową działalność i kontynuuje jej prowadzenie jako odrębny podmiot gospodarczy.
Oferta: Prawo gospodarcze Warszawa
Co to znaczy przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa?
Definicja przedsiębiorstwa jest stosunkowo jasna i nie przysparza problemów interpretacyjnych. Zgodnie z art. 55(1) Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
A zatem jest to to, co powszechnie nazywamy firmą (której jednak nie należy mylić z firmą w rozumieniu Kodeksu cywilnego, która oznacza nazwę przedsiębiorcy).
Zorganizowana część przedsiębiorstwa na gruncie ustaw podatkowych oznacza organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Kluczowe jest zatem aby zorganizowana część przedsiębiorstwa była zdolna do samodzielnego funkcjonowania niezależnie od przedsiębiorstwa, którego jest częścią, co wyraża się poprzez wydzielenie finansowe i organizacyjne.
Aport przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części: skutki podatkowe
Podatek VAT
Kwestia opodatkowania VAT aportu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części prezentuje się stosunkowo prosto. Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT „Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa”, co oznacza, że ww. czynności prawna jest neutralna na gruncie podatku od towarów i usług. Przy aporcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy jednak upewnić się, że spełniona jest jej definicja, ponieważ powszechne jest kwestionowanie jej przez organy skarbowe na etapie kontroli. Jeśli masz wątpliwości, warto skorzystać z doradztwa radcy prawnego.
Podatek od osób prawnych (CIT)
Wniesienie do spółki aportem przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie rodzi również konieczności zapłaty podatku dochodowego przez spółkę. Choć na mocy art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT przychodem jest m.in. „wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określona w innym dokumencie o podobnym charakterze, to zgodnie z treścią art. 12 ust. 4 pkt 25 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się ww. wartości, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego do „spółki albo spółdzielni jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część”. Innymi słowy aport przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części do spółki nie powoduje powstania przychodu po stronie spółki.
Podatek od osób fizycznych (PIT)
Po stronie wspólnika dokonującego aportu pojawi się przychód równy nominalnej wartości udziałów spółki objętych w zamian za wkład w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o PIT przychód ten jest jednak zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Należy mieć natomiast na uwadze, że żeby skorzystać z ww. zwolnienia aport przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej musi nastąpić z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Zgodnie z art. 12 ust. 14 ustawy CIT jeżeli połączenie spółek, podział spółek, wymiana udziałów lub wniesienie wkładu niepieniężnego (aport) nie zostały przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Pojęcie „uzasadnienia ekonomicznego” jest pojęciem niedookreślonym i nie ma jego legalnej definicji. Organy podatkowe najczęściej przyjmują, że aby działanie było uzasadnione ekonomicznie, nie może być sztuczne ani nakierowane wyłącznie na osiągnięcie korzyści podatkowej
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
Wniesienie przedsiębiorstwa jako aportu do spółki z o.o. co do zasady podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych jako zmiana umowy spółki. Podstawę opodatkowania stanowi wartość kapitału zakładowego spółki z o.o., bądź wartość, o którą powiększono kapitał. Stawka podatku wynosi 0,5%. (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a w zw. z art. 7 ust. 1 pkt. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej PCC)). Od podstawy opodatkowania można odliczyć wynagrodzenie notariusza (razem z VAT), opłatę sądową od wpisu do KRS oraz opłatę za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia o wpisie. Należy zaznaczyć, że obowiązek zapłaty podatku ciąży na spółce, a nie wnoszącym aport udziałowcu.
W terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego tj. od dokonania aportu należy złożyć deklarację w sprawie PCC (formularz PCC-3) oraz obliczyć i wpłacić podatek na konto właściwego urzędu skarbowego.
Reasumując, przy aporcie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do spółki, przedsiębiorcy muszą się liczyć wyłącznie z zapłatą podatku od czynności cywilnoprawnych. Korzystają oni bowiem z licznych zwolnień podatkowych oraz wyłączeń na gruncie VAT i podatków dochodowych. Należy jednak zawsze upewnić się, że przedmiot aportu faktycznie spełnia definicję przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, a w razie wątpliwości zasięgnąć profesjonalnej pomocy radcy prawnego.