Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (zwany również specustawą powodziową) został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu.
Projekt ten wprowadza szereg zmian oraz regulacji mających na celu efektywniejsze zarządzanie sytuacjami kryzysowymi związanymi z powodziami oraz wsparcie dla poszkodowanych jednostek.
Zmiany te dotkną jednak również pracodawców – poniżej przedstawiamy najważniejsze wytyczne.
Dodatkowy urlop
Zgodnie z najnowszymi wytycznymi: „W okresie od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2024 r. pracodawca jest obowiązany dodatkowo do udzielenia na żądanie pracownika w celu usuwania skutków powodzi w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego nie więcej niż 4 dni urlopu wypoczynkowego, w terminie wskazanym przez pracownika. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu”.
W uzasadnieniu do wskazanego przepisu wskazano, że: „Dodawany art. 61a projektowanej ustawy zmieniającej przewiduje uprawnienie dla pracownika do udzielenia mu przez pracodawcę dodatkowych 4 dni urlopu w trybie tzw. urlopu na żądanie, w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Uprawnienie wychodzi naprzeciw sytuacjom, w których pracownik bezpośrednio nie został poszkodowany w wyniku powodzi, ale na przykład będzie chciał pomóc osobom poszkodowanym, czy to jako osoba bliska, czy wolontariusz, do czego jest mu niezbędne zwolnienie od pracy. Przepis przewiduje jednocześnie, że prawo takie będzie przysługiwało pracownikowi tylko do końca 2024 r., a łączny wymiar urlopu udzielonego na podstawie przedmiotowego przepisu, urlopu udzielonego na podstawie art. 8a ustawy „powodziowej” oraz urlopu „na żądanie” udzielonego na podstawie Kodeksu pracy nie może przekroczyć 8 dni”.
Dodatkowo pracodawca będzie zobowiązany do udzielenia pracownikowi, będącemu poszkodowanym, zwolnienia od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wniosek zgłoszony przez pracownika będzie musiał być zgłoszony najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Pracodawca będzie mógł odmówić wyłącznie jeśli udzielenie urlopu nie jest to obiektywnie możliwe ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy.
Co istotne Marszałek województwa na wniosek pracodawcy, złożony za pośrednictwem wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności, będzie dokonywał ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracownika.
Świadczenie interwencyjne
Poszkodowanemu w wyniku wystąpienia powodzi będącemu i który prowadził działalność gospodarczą na dzień wydania rozporządzenia będzie przysługiwało dodatkowe świadczenie. Obsługą świadczenia interwencyjnego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zaś jego finansowanie będzie się odbywać ze rezerwy celowej budżetu państwa.
W celu uzyskania świadczenia interwencyjnego poszkodowany przedsiębiorca będzie składał wniosek do ZUS. Będzie on mógł być złożony w formie dokumentu elektronicznego za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W ramach świadczenia przedsiębiorca będzie mógł ubiegać się o uzyskanie środków odpowiadających maksymalnie wysokości poniesionej przez niego szkody.
Świadczenie interwencyjne może być przyznane wyłącznie przedsiębiorcy, który:
- Poniósł szkodę polegającą na utracie, uszkodzeniu lub zniszczeniu, bezpośrednio w wyniku powodzi, składników materialnych przedsiębiorstwa niezbędnych do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej oraz
- Zobowiąże się do prowadzenia działalności gospodarczej przez co najmniej 6 miesięcy od dnia otrzymania świadczenia interwencyjnego, oraz
- Zobowiąże się do utrzymania poziomu zatrudnienia przez okres 6 miesięcy od dnia wydania rozporządzenia.
Podsumowanie
Wprowadzenie specustawy powodziowej stanowi istotny krok w kierunku wsparcia zarówno pracodawców, jak i pracowników w obliczu zagrożeń związanych z powodziami. Dodatkowe regulacje dotyczące urlopów, zwolnień od pracy oraz świadczeń interwencyjnych mają na celu nie tylko minimalizację skutków kryzysu, ale także wspieranie działań na rzecz odbudowy społeczności poszkodowanych. Pracodawcy powinni być świadomi nadchodzących zmian i przygotować się na ich wdrożenie, aby skutecznie wykorzystać dostępne mechanizmy wsparcia.
Kluczowe będzie również monitorowanie dalszych prac legislacyjnych, które obecnie są w toku. Należy więc wziąć pod uwagę możliwe zmiany i poprawki, które bez wątpienia będą miały miejsce.
Jeśli mają Państwo jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Mogą Państwo liczyć na kompleksową obsługę i pełne zaangażowanie na każdym etapie prowadzenia sprawy.