Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargi nadzwyczajne w sprawach frankowiczów.

Istnieje światło w tunelu dla tych konsumentów, którzy prawomocnie przegrali w sądzie w sprawach o zapłatę z kredytu frankowego z powództwa banku i teraz muszą mierzyć się z postępowaniem egzekucyjnym. Tym światłem jest możliwość wniesienia skargi nadzwyczajnej przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Sądu Najwyższego. O tym, że jest to realna perspektywa świadczą dwie wniesione skargi nadzwyczajne w marcu 2022 r.

Pierwsza sprawa dotyczy konsumentki, która zawarła umowę kredytu  indeksowanego kursem CHF. Wobec braku spłaty tego kredytu, sąd wydał prawomocny nakaz zapłaty na rzecz banku. Sąd odrzucił sprzeciw konsumentki z uwagi na jego wniesienie po upływie ustawowego terminu.

Druga sprawa dotyczy konsumentów, którzy także zaciągnęli kredyt frankowy, nie spłacali go regularnie, wobec czego również i w tym przypadku sąd wydał prawomocny nakaz zapłaty na rzecz banku, ponieważ konsumenci nie zaskarżyli tego nakazu.

W obydwóch skargach wnoszonych w powyższych sprawach RPO zarzucił niezbadanie przez sądy z urzędu abuzywności klauzul zawartych w umowie kredytu. Zdaniem RPO sądy nie wypełniły konstytucyjnego obowiązku zapewnienia właściwej ochrony konsumentów, jako słabszej strony stosunku prawnego, ponieważ powinny z urzędu, a nie dopiero na wniosek konsumentów, zbadać czy umowa kredytu nie zawiera abuzywnych postanowień umownych.

Co więcej, w drugiej z powyższych spraw RPO, wobec zaawansowanego etapu postępowania egzekucyjnego, wniósł o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty do czasu zakończenia postępowania wywołanego skargą nadzwyczajną.

W obydwóch skargach RPO wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i przekazanie sprawy sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Skarga nadzwyczajna wnoszona jest, gdy jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego, które m.in. narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji. W tych przypadkach jest to niezapewnienie ochrony konsumentów wynikającej z art. 76 konstytucji.

Co ważne, skarga nadzwyczajna może być wniesiona w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia, a jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – w terminie roku od dnia ich rozpoznania. Może ją wnieść tylko zamknięty krąg podmiotów publicznych, do których należy RPO czy Rzecznik Finansowy. Jeżeli zaskarżone orzeczenie wywołało np. nieodwracalne skutki prawne, Sąd Najwyższy ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonego orzeczenia z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których wydał takie rozstrzygnięcie.

Warto też pamiętać, że od tego samego orzeczenia w interesie tej samej strony skarga nadzwyczajna może być wniesiona tylko raz. Do tego skargi nadzwyczajnej nie można oprzeć na zarzutach, które były przedmiotem rozpoznawania skargi kasacyjnej lub kasacji przyjętej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy.