Czy nowa niemiecka ustawa LkSG wpłynie na działalność polskich przedsiębiorców?

Od 1 stycznia 2023 r. weszła w życie uchwalona 16 lipca 2021 r. przez niemiecki parlament ustawa o należytej staranności przedsiębiorców w łańcuchach dostaw (niem. Gesetz über die unternehmerischen Sorgfaltspflichten in Lieferketten – w skrócie LkSG). Mimo tego, że nakłada ona obowiązki na przedsiębiorców niemieckich i to tylko tych spełniających odpowiednie kryteria, będzie mieć ona wpływ również na polskich przedsiębiorców prowadzących działalność związaną z handlem z naszym zachodnim sąsiadem.

Kogo dotyczy LkSG?

Do 1 stycznia 2024 r., zakresem działania ustawy o łańcuchach dostaw są objęte niemieckie przedsiębiorstwa, które zatrudniają 3000 pracowników lub więcej. Po tej dacie, zobowiązane do jej przestrzegania będą również ci przedsiębiorcy, którzy zatrudniają więcej 1000 pracowników lub więcej. Przy ustalaniu liczby pracowników bierze się pod uwagę również osoby zatrudnione przez podmioty zależne, czy w Niemczech, czy za granicą.

Celem samej LkSG jest wymuszenie na dużych niemieckich przedsiębiorcach zawierania umów z takimi kontrahentami, którzy nie naruszają w ramach swojej działalności międzynarodowych standardów dotyczących przestrzegania praw człowieka, prawa pracy oraz ochrony środowiska. Sama ustawa niejako przerzuca na podmiot niemiecki odpowiedzialność za całość swojego łańcucha dostaw – niezależnie od tego, jak bardzo rozbudowany by on był i w jakim państwie by on się rozpoczynał.

Założenia te są realizowane poprzez szereg dodatkowych obowiązków, do których należy zaliczyć przede wszystkim konieczność wdrożenia systemów oceny ryzyka naruszenia praw człowieka, praw pracowniczych oraz norm ochrony środowiska w łańcuchu dostaw, systemów przeciwdziałania tymże naruszeniom, jak również wyznaczanie osoby za nie odpowiedzialnej oraz dodatkowe obowiązki raportowe względem Federalnego urzędu ds. Gospodarki i Kontroli Eksportu.

Czego dotyczy LkSG?

Sama ustawa odnosi się wprost do szeregu fundamentalnych praw człowieka, praw pracowniczych oraz praw związanych z ochroną środowiska i z warunkami pracy, zawartych przede wszystkim w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy, które bezpośrednio dotyczą przedmiotowych zagadnień.

Są to w szczególności:

1. Zakaz pracy dzieci, przeciwdziałanie ich wykorzystywaniu w formie niewolnictwa, przymusowej prostytucji, ich uczestnictwie w handlu narkotykami oraz wykorzystywaniu ich do pracy mogącej stanowić zagrożenie dla ich życia i zdrowia;
2. Zakaz pracy przymusowej, dotyczący w szczególności tej wykonywanej pod groźbą lub w ramach niewoli za długi;
3. Prawo do zrzeszania się w związki zawodowe i zawierania układów zbiorowych;
4. Prawo do godziwego wynagrodzenia;
5. Zakaz dyskryminacji w rekrutacji, zatrudnieniu oraz polityce awansowej;
6. Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Wpływ LkSG na polskich eksporterów i producentów

Powyższe ograniczenia i obowiązki będą mieć również wpływ na polskich przedsiębiorców prowadzących działalność z niemieckimi kontrahentami – sama LkSG wprost nakazuje, aby niemiecki przedsiębiorca podjął wobec swoich bezpośrednich kontrahentów adekwatne działania zapobiegawcze, w szczególności obejmujące:

1. Uwzględnianie kryterium ochrony praw wskazanych w ustawie przy wyborze swoich kontrahentów;
2. Zawarcie w treści umowy oświadczenia, że kontrahent spełnia wymagane przez LkSG założenia dot. ochrony praw człowieka, praw pracowniczych oraz zasad ochrony środowiska;
3. Obowiązek przeprowadzania szkoleń i dodatkowego kształcenia zawodowego związanego ze wskazanymi w pkt 2;
4. Zawarcie w umowie z kontrahentami odpowiednich mechanizmów uwzględniających realizację odpowiedniego standardu ochrony praw człowieka, praw pracowniczych i ochrony środowiska wskazanego w LkSG.

Wyżej wskazane nowe obowiązki będą oznaczały, że niemieccy kontrahenci będą żądać od swoich polskich partnerów uwzględniania w nowo zawieranych umowach odpowiednich mechanizmów ograniczających ryzyko związane z potencjalnymi karami. LkSG stanowi podstawę do naliczania kar mogących wynosić nawet do 500 tys. euro lub do 2% obrotu w wypadku osób prawnych lub spółek osobowych, których roczny obrót wynosi 400 milionów euro lub więcej.

Obsługa prawna w języku niemieckim