Miesiąc: październik 2022

Mają Państwo wątpliwości co do nadchodzącej nowelizacji lub potrzebują doradztwa w innych kwestiach związanych z prawem pracy? Prawnicy ATL Law udzielają pracodawcom wszechstronnej pomocy prawnej we wszystkich obszarach dotyczących zarządzania zasobami ludzkimi i prawa pracy. Nasze wsparcie obejmuje doradztwo w zakresie prawa pracy, gdzie dostarczamy indywidualnie opracowane rozwiązania, które obejmują wszelkie aspekty istotne z punktu widzenia firmy, jej celów biznesowych oraz specyfiki prowadzonej działalności zapewniając jej bezpieczeństwo prawne. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą: Radca prawny prawa pracy.

Z dniem 6 października Unia Europejska przyjęła kolejny, ósmy pakiet sankcji na Federację Rosyjską. Decyzja ta była odpowiedzią na dalszą agresję Rosji wobec Ukrainy, organizację nielegalnych fikcyjnych „referendów” w obecnie okupowanych nielegalnie przez Federację Rosyjską częściach obwodu donieckiego, chersońskiego, ługańskiego i zaporoskiego, nielegalną aneksję tych ukraińskich obwodów przez Federację Rosyjską, a także mobilizację w Federacji Rosyjskiej i ponowne groźby dotyczące użycia broni masowego rażenia.

Co zawiera ósmy pakiet sankcji?

• Rozszerzono wykaz towarów i technologii podlegających ograniczeniom, które mogą przyczyniać się do wzmocnienia potencjału militarnego i technologicznego Federacji Rosyjskiej lub do rozwoju rosyjskiego sektora obronności i bezpieczeństwa, poprzez włączenie do tego wykazu pewnych substancji chemicznych, środków paralityczno-drgawkowych i towarów, które nie mają żadnego innego praktycznego zastosowania niż wykonywanie kary śmierci, stosowanie tortur lub innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, lub które mogłyby zostać użyte do tych celów.
• Rozszerzono zakaz przywozu wyrobów ze stali, które pochodzą z Federacji Rosyjskiej lub zostały z niej wywiezione. Nałożono ograniczenia przywozowe na dodatkowe produkty, które przynoszą Federacji Rosyjskiej znaczące przychody. Zakaz ten ma zastosowanie do towarów pochodzących z Federacji Rosyjskiej lub wywożonych z niej i obejmuje takie produkty jak pulpa drzewna i papier, niektóre elementy wykorzystywane w przemyśle jubilerskim, takie jak kamienie i metale szlachetne, niektóre maszyny i produkty chemiczne, papierosy, tworzywa sztuczne i gotowe produkty chemiczne, takie jak kosmetyki.
• Rozszerzono zakaz wywozu poprzez dodanie nowych produktów do wykazu towarów, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia rosyjskiego potencjału przemysłowego. Ponadto nałożono ograniczenia na sprzedaż, dostawę, przekazywanie lub wywóz dodatkowych towarów wykorzystywanych w sektorze lotnictwa i energii jądrowej.
• Rozszerzono kryteria umieszczania w wykazie podmiotów objętych zakazem transakcji w celu objęcia sankcjami podmiotów powiązanych pośrednio z rosyjskimi podmiotami państwowymi lub kontrolowanymi przez państwo, które ułatwiały obchodzenie sankcji.
• Zniesiono próg dotyczący obowiązującego zakazu świadczenia usług, których przedmiotem jest udostępnianie portfeli służących do przechowywania kryptoaktywów, prowadzenie rachunków kryptoaktywów lub przechowywanie kryptoaktywów, na rzecz osób z Rosji lub osób fizycznych zamieszkałych w Rosji, zakazując tym samym świadczenia takich usług niezależnie od łącznej wartości takich kryptoaktywów.
• Rozszerzono obowiązujący zakaz świadczenia niektórych usług na rzecz Federacji Rosyjskiej, zakazując świadczenia usług architektonicznych i inżynieryjnych, a także usług doradztwa informatycznego i doradztwa prawnego.
• Świadczenie pomocy technicznej związanej z towarami wywożonymi do Rosji pozostanie możliwe, pod warunkiem, że w momencie świadczenia takiej pomocy technicznej sprzedaż, dostawa, przekazywanie lub wywóz takich towarów nie będzie zakazane na mocy przepisów regulujących sankcje.

Skutki łamania sankcji na Rosję

Zgodnie z brzmieniem art. 8 Rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 to państwa członkowskie przyjmują przepisy określające sankcje mające zastosowanie w przypadkach naruszenia przepisów sankcyjnych oraz podejmują wszelkie środki niezbędne do zapewnienia ich stosowania. Przewidziane kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Materię rodzaju i wysokości kar nakładanych za nieprzestrzeganie sankcji reguluje w Polsce ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Przedmiotowa ustawa nie została jeszcze znowelizowana o nowy pakiet sankcji, niemniej dotychczasowe kary przewidziane za nieprzestrzeganie unijnych norm w zakresie sankcji obejmują m.in.:

• karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3,
• karę pieniężna do 20 mln zł nakładana przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Nie ryzykuj – sięgnij po poradę prawną

Prawo gospodarcze to jedna ze specjalności kancelarii prawnej ATL LAW. Posiadamy duże doświadczenie w pracy na rzecz podmiotów zagranicznych, w tym podmiotów spoza Unii Europejskiej. Jeśli potrzebują Państwo konsultacji dotyczących nałożonych na Rosję sankcji w zakresie usług lub eksportu/importu konkretnych towarów, zapraszamy do kontaktu. Przeanalizujemy Państwa indywidualny przypadek i ocenimy ryzyko.

6 października Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Tzw. ustawa antylichwiarska według autorów rządowego projektu ma na celu podjęcie kompleksowych i skoordynowanych działań zarówno na gruncie prawa karnego, jak i przez ingerencję w stosunki cywilnoprawne, ukierunkowanych na zlikwidowanie patologii udzielania pożyczek o charakterze lichwiarskim. W ograniczonym zakresie przepisy antylichwiarskie funkcjonują w polskim ustawodawstwie już od 2001 r. (wówczas w ustawie o kredycie konsumenckim), jednak z raportu opracowanego przez Doradczy Komitet Naukowy przy Rzeczniku Finansowym oraz ilości skarg wniesionych do rzecznika wynika, że dotychczasowe regulacje nie spełniały zakładanych celów w wystarczającym stopniu.

Dotychczasowe przepisy antylichwiarskie nie wystarczają

Wnioski z ww. raportu wykazały, że instytucje pożyczkowe działające na polskim rynku finansowym wciąż dopuszczają się nadużyć względem konsumentów (można zauważyć tendencję wzrostową w liczbie skarg wnoszonych przez konsumentów). Nieprawidłowości mają zróżnicowany charakter i występują na etapie przedkontraktowym, jak i na etapie zawierania oraz wykonywania umowy. Pożyczkodawcy konstruują warunki umowy w taki sposób, aby obciążyć klienta możliwe wysokimi pozaodsetkowymi kosztami pożyczki. Często dochodzi również do sztucznego wydłużania okresu spłaty kredytu konsumenckiego, co sprawia, że pożyczkodawca może naliczyć wyższe pozaodsetkowe koszty. Istotnym problemem na rynku niebankowych kredytów konsumenckich jest stosowanie przez instytucje pożyczkowe bardzo wysokich opłat i prowizji, które są nadmierne w stosunku do świadczonej usługi kredytowej i w większości przypadków nieadekwatne do wykonanych przez kredytodawcę czynności.

Najważniejsze zmiany wprowadzane nowelizacją

1. Nowa ustawa przewiduje aby na dzień zawarcia umowy wysokość kosztów pozaodsetkowych (w tym kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń), nie przekraczała 2-krotności odsetek ustawowych, czyli wysokości określonej we wzorze zawartym w projektowanym art. 720(2) § 1 Kodeksu cywilnego (dalej k.c.), który z kolei odwołuje się do poziomu odsetek maksymalnych ustalanego zgodnie z art. 359 § 2(1) k.c. W stosunku do rozwiązań przyjętych w przepisach o kredycie konsumenckim, pożyczka udzielana na podstawie Kodeksu cywilnego będzie z jednej strony mniej opłacalna pożyczkodawcy, a z drugiej strony mniej kosztowna dla pożyczkobiorcy, niż pożyczki udzielane w ramach ściśle regulowanej działalności gospodarczej. Różnica ma wynikać z braku poniesienia dodatkowych kosztów związanych z działalnością gospodarczą i spełnianiem wymogów stawianych przez nadzór, jak i dalej idącymi standardami w zakresie bezpieczeństwa obrotu, jakie gwarantują podmioty profesjonalne (np. w ramach obowiązków informacyjnych, czy ochroną przed udzieleniem pożyczek osobom niewypłacalnym).
2. Pozaodsetkowe koszty w całym okresie spłaty pożyczki nie będą mogły być wyższe aniżeli 25% całkowitej kwoty danej pożyczki. Jeżeli koszty pozaodsetkowe przekraczać będą wskazaną maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych, należeć się będą maksymalne koszty pozaodsetkowe.
3. Suma zabezpieczenia roszczeń związanych z udzieleniem świadczenia, nie będzie mogła być wyższa od sumy wartości przedmiotu pożyczki powiększonej o odsetki maksymalne obliczone bezpośrednio od tej kwoty za okres na jaki została udzielona pożyczka, odsetek maksymalnych za opóźnienie obliczonych od kwoty pożyczki za okres do 6 miesięcy oraz maksymalnych kosztów pozaodsetkowych. Ponadto zabronione będzie zabezpieczenie przyjmujące postać hipoteki lub zastawu rejestrowego. Zmiana ma na celu wzmocnienie ochrony osób fizycznych, którym udzielono świadczenia pieniężnego przed nieuzasadnionym ograniczaniem możliwości dysponowania własnym majątkiem.
4. Pożyczkodawca będzie miał obowiązek poinformować konsumenta w sposób jednoznaczny i zrozumiały o wysokości całkowitej kwoty, jaką będzie on zobowiązany zapłacić w związku z zawarciem umowy.
5. W przypadku wcześniejszej spłaty pożyczki nie będzie można żądać odsetek za okres pozostały do zakończenia okresu, na który zgodnie z umową została udzielona pożyczka. Z kolei koszty pozaodsetkowe ulegną obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby pożyczkobiorca poniósł je przed tą spłatą. 
6. Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego wyliczanych według art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim ulegnie zmniejszeniu do 10%. Obecnie wartości wynoszą odpowiednio 25% (koszty niezależne od okresu kredytowania) i 30% (koszty uzależnione od okresu kredytowania). Niezależnie od ww. rozwiązania obniżony zostanie limit pozaodsetkowych kosztów kredytu w całym okresie kredytowania z obecnych 100% kwoty kredytu – do wysokości 45% tej kwoty.

Ustawa ma wejść w życie w terminie 6 miesięcy od ogłoszenia. Niektóre przepisy będą obowiązywać już od 1 stycznia 2023 r.

Zapraszamy do współpracy

Kancelaria ATL LAW posiada doświadczenie w doradztwie prawnym z dziedziny prawa konkurencji i praw konsumenta na rzecz podmiotów reprezentujących najróżniejsze gałęzie gospodarki. Świadczymy usługi dla polskich i zagranicznych Klientów. Jeśli w związku z nadchodzącą nowelizacją mają Państwo wątpliwości w zakresie zgodności praktykowanych rozwiązań z nowymi przepisami, zapraszamy do kontaktu i zapoznania się z ofertą Prawo ochrony konkurencji i konsumentów.

Kwestia udzielania nieoprocentowanych pożyczek wciąż budzi wśród podatników duże wątpliwości. O ile zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) jest dla stron umów pożyczek w większości jasna – co do zasady pożyczka podlega opodatkowaniu stawką 0,5% wartości pożyczki płatną przez pożyczkobiorcę – o tyle kwestia podatku dochodowego rodzi już więcej problemów. Trudno się temu dziwić z uwagi na dotychczasową, dużą rozbieżność w orzecznictwie i stanowiskach fiskusa. Jak wygląda najnowszy pogląd organów skarbowych na udzielenie nieoprocentowanej pożyczki? Czy taka pożyczka generuje przychód i kto jest zobowiązany do zapłaty ewentualnego podatku? Wskazówek w tym zakresie udziela interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 września 2022 r.

Stan faktyczny

Wnioskodawca wraz z żoną zawarli długoterminową umowę nieoprocentowanej pożyczki na kwotę 300.000,00 złotych z osobą niespokrewnioną. Zgodnie z postanowieniami umowy, spłata pożyczki miała nastąpić w 200 ratach, a ostateczny termin spłaty przypadał na rok 2039 r. Żadna ze stron umowy pożyczki nie prowadziła działalności gospodarczej. Kwota pożyczki zgodnie z postanowieniami umowy została wpłacona na konto pożyczkobiorców w terminie 3 dni od dnia podpisania umowy tj. do 2 lipca 2022 r. Pożyczka była udzielona bez jakiegokolwiek wynagrodzenia dla pożyczkodawcy za udostępnienie kapitału i zgłoszona właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Został opłacony podatek od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca zwrócił się do Krajowej Informacji Skarbowej z pytaniem czy nieoprocentowana pożyczka, zawarta w opisanych wyżej warunkach, nie powoduje powstania nieodpłatnego świadczenia i czy nie będzie wymagała zapłaty podatku dochodowego z tytułu niezapłaconych pożyczkodawcy odsetek. Zdaniem wnioskodawcy nieoprocentowana pożyczka nie spowodowała powstania po jego stronie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Tym samym wnioskodawca nie powinien być zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pożyczka nieoprocentowana a podatek dochodowy

Odpowiedź na pytanie wnioskodawcy nie jest oczywista. Zarówno fiskus jak i sądy dokonywały na przestrzeni lat wielu sprzecznych ocen dot. generowania przychodu przez nieoprocentowane pożyczki. Jednym z mniej korzystnych dla podatników orzeczeń był wyrok WSA w Krakowie z 4 czerwca 2009 r. o sygn. I SA/Kr 959/08, gdzie sąd w całości podzielił ówczesne stanowisko organów podatkowych. Sąd stwierdził, że pożyczka nieoprocentowana prowadzi do powstania nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 11 ustawy o PIT. Według sądu nieodpłatna pożyczka wygenerowała przychód równy oprocentowaniu, jakie musiałby zapłacić podatnik, gdyby zaciągnął pożyczkę na zasadach komercyjnych. Organy podatkowe ustaliły ww. przychód na podstawie średniego oprocentowania, obliczonego na podstawie danych z kilku banków.

Gdyby uznać ww. stanowisko za aktualne, udzielanie nieoprocentowanych pożyczek byłoby dla pożyczkobiorców skrajnie niekorzystne. Przy obecnej wysokości referencyjnej stopy procentowej i rosnących ratach kredytów oraz pożyczek bankowych, bardziej opłacałoby się zawrzeć w umowie pożyczki z niskim oprocentowaniem, niż wybrać wariant nieodpłatny (ponieważ w wariancie pożyczki nieodpłatnej przychód byłby równy uśrednionemu oprocentowaniu współczesnych pożyczek komercyjnych). Na szczęście w treści analizowanej interpretacji Dyrektor KIS w całości przychylił się do stanowiska Wnioskodawcy. Organ podkreślił, że jeżeli strony w umowie pożyczki zastrzegły brak odpłatności w postaci odsetek, to fakt ten nie rodzi skutków podatkowych w postaci uzyskania przez pożyczkobiorcę nieodpłatnego świadczenia. W konsekwencji, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanie nieoprocentowanej pożyczki jest obojętne podatkowo. Tym samym fiskus zgodził się, że wnioskodawca, nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Analizowana interpretacja stanowi dobrą prognozę przede wszystkim dla podatników szukających sposobów na zoptymalizowanie podatkowe pożyczek uzyskiwanych na korzystnych warunkach od osób niespokrewnionych (dla najbliższej rodziny przewidziano bowiem odrębne zwolnienie nawet, gdyby powstał nieodpłatny przychód).

Jeśli potrzebują Państwo konsultacji w zakresie kwestii podatkowych, przygotowywania analiz i rekomendacji z zakresu prawa podatkowego, w tym dotyczących międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, są zainteresowani doradztwem w kwestiach compliance’u podatkowego lub potrzebują reprezentacji w toku kontroli organów podatkowych, zapraszamy do zapoznania się z ofertą usług prawnych i kontaktu.

Implementacja dyrektywy UE

W ubiegłym tygodniu, 6 października sejm przyjął nowelizację ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Ustawa stanowi pierwszy etap implementacji tak zwanego pakietu prawa spółek, obejmujący częściową implementację unijnej dyrektywy 2019/1151. Dyrektywa ma na celu wprowadzenie możliwości zakładania niektórych rodzajów spółek (w odniesieniu do Polski – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz oddziałów przedsiębiorców zagranicznych przez Internet i wprowadzenie udogodnień (między innymi tłumaczeń i wzorów) w kierunku ułatwienia procesu zawiązywania i rejestracji tych spółek oraz rejestracji oddziałów, jak również zgłaszania przez Internet zmiany danych dotyczących tych podmiotów. Dyrektywa przewiduje również rozszerzenie zakresu danych o spółce bezpłatnie dostępnych za pośrednictwem systemu integracji rejestrów, co ma przyczynić się do zwiększenia przejrzystości i pewności na jednolitym rynku. Przepisy dotyczą także wprowadzenia rozwiązań, które mają zwolnić spółki z obowiązku składania/publikowania tych samych dokumentów/informacji w różnych rejestrach (zasada jednorazowości). W niniejszym artykule przedstawiamy Państwu najważniejsze zmiany wprowadzane nowelizacją wdrażającą dyrektywę, wymienione w uzasadnieniu przedmiotowej ustawy.

Składanie dokumentów do KRS – co się zmieni?

W odniesieniu do kwestii ułatwień dla przedsiębiorców zagranicznych w zakresie rejestracji i składania dokumentów do KRS ustawa przewiduje zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej. co najmniej w języku polskim oraz w innym języku urzędowym UE, wzorców umów, informacji o zasadach rejestracji spółek, oddziałów, zasadach reprezentacji oraz zasadach powoływania się na informacje w rejestrze (dodany art. 3b ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). Ponadto w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji ustawa przewiduje umożliwienie dokonywania rozliczeń z tytułu wpłat na udziały przy użyciu usługi płatniczej z wykorzystaniem połączenia z siecią internetową (dodany art. 163 Kodeksu spółek handlowych).

W ramach rozszerzenia zakresu danych o spółce bezpłatnie dostępnych za pośrednictwem systemu integracji rejestrów projekt wprowadza zmianę art. 4a pkt 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym polegającą na uzupełnieniu zakresu danych udostępnianych za pośrednictwem systemu integracji rejestrów o niepowtarzalny identyfikator europejski, a w przypadku spółek, które utworzyły oddziały w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie-stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, także niepowtarzalny identyfikator europejski oddziału, numer oddziału w rejestrze oraz oznaczenie państwa członkowskiego, w którym zarejestrowano oddział.

Składanie dokumentów do KRS, a osoby bez numeru PESEL

Unijna dyrektywa wprowadza wymóg objęcia wymianą między rejestrami państw członkowskich UE (EOG) za pośrednictwem systemu integracji rejestrów informacji o dacie urodzenia lub krajowego numeru identyfikacyjnego osób wchodzących w skład organu reprezentacji lub nadzoru spółki macierzystej. W związku z powyższym ustawa przewiduje zmiany dotyczące wpisywania w Krajowym Rejestrze Sądowym daty urodzenia w odniesieniu do osób fizycznych nieposiadających numeru PESEL. W przypadkach, w których informacja otrzymana z systemu integracji rejestrów, zawierała będzie zamiast daty urodzenia krajowy numer identyfikacyjny (a więc numer identyfikacyjny inny niż numer PESEL, będący odpowiednikiem numeru PESEL w innym państwie członkowskim), wpisowi do rejestru będzie podlegał ten numer. Brak jednolitości w tym zakresie wynika z różnic w sposobach identyfikacji osób fizycznych w rejestrach państw członkowskich UE (EOG). Ustawa przewiduje wpisywanie informacji o dacie urodzenia (w odniesieniu do osób, które nie mają obowiązku posiadania numeru PESEL) również w przypadku podmiotów nieobjętych systemem integracji rejestrów.

Ustawa wejdzie w życie 1 grudnia 2022 r., co oznacza, że nowe procedury obejmą składanie dokumentów do KRS jeszcze w 2022 r.

Składanie dokumentów do KRS 2022-2023

Jeśli potrzebują Państwo informacji w zakresie postępowania rejestrowego, chcą zarejestrować spółkę lub jej zagraniczny oddział albo potrzebują innych usług w zakresie prawa korporacyjnego, zapraszamy do kontaktu. Świadczenie usług prawnych w zakresie prawa spółek i prawa korporacyjnego jest jednym z głównych obszarów działalności kancelarii ATL Law. Proponowane przez zespół ATL Law rozwiązania prawne pozwalają na osiągnięcie wyznaczonych przez Klientów celów oraz założeń biznesowych. Zabezpieczamy interesy spółek, członków zarządu, wspólników oraz akcjonariuszy. Minimalizujemy ryzyko wystąpienia sporów. Mamy doświadczenie w pracy z podmiotami działającymi w różnych sektorach gospodarki. Zapewniamy:

• doradztwo w zakresie funkcjonowania wszystkich rodzajów spółek prawa handlowego oraz innych podmiotów gospodarczych;
• pomoc przy tworzeniu i rejestracji spółek, w tym sporządzanie umów, statutów oraz regulaminów działania rad nadzorczych i zarządów;
• bieżącą obsługę korporacyjną spółek, w tym m.in. przygotowanie projektów uchwał organów spółek;
• organizację i przeprowadzanie (walnych) zgromadzeń wspólników oraz posiedzeń rad nadzorczych i zarządów;
• reprezentujemy również naszych klientów w postępowaniach rejestrowych i innych postępowaniach związanych z funkcjonowaniem spółek prawa handlowego.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą.

Oferta: Prawo gospodarcze (Warszawa, Kraków, Katowice)

Ochrona sygnalistów – projekt ustawy

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawiła się kolejna wersja (z 4 sierpnia 2022 r.) projektu tzw. ustawy o ochronie sygnalistów czyli Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Celem jej uchwalenia jest implementacja do polskiego prawa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. UE L 305 z 26.11.2019, str. 17). Termin implementacji dyrektywy do porządków prawnych państw członkowskich minął już niemal rok temu, bo 17 grudnia 2021 r. Komisja Europejska wydała do części krajów UE opinię, w której zwraca się o wyjaśnienie w tej kwestii. Nowelizacja narzuci na przedsiębiorców obowiązek wdrożenia specjalnego systemu ochrony tzw. sygnalistów, czyli osób, które zgłaszają lub ujawniają publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą.

Oferta: Doradztwo z zakresu prawa pracy

Ochrona sygnalistów – kogo dotyczy?

Przypomnijmy, że obowiązek wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych będzie dotyczył podmiotów prywatnych, na rzecz których praca wykonywana jest przez co najmniej 50 osób. Wyjątek stanowią podmioty prywatne, które wykonują działalność w zakresie: usług, produktów i rynków finansowych, zapobiegania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska. Podmioty wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska będą musiały wdrożyć procedurę bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Projektodawcy przewidują jednak zróżnicowane natężenie obowiązków ustawowych w zależności od liczby zatrudnianych pracowników. Realizacja obowiązku ustalenia procedury wewnętrznej przez podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę co najmniej 50 i mniej niż 250 osób będzie musiała nastąpić do 17 grudnia 2023 r. Podmioty zatrudniające więcej niż 250 osób lub świadczące ww. usługi, będą musiały podołać realizacji zadań przewidzianych nowelizacją już w 2 miesiące od jej wejścia w życie.

Kim jest sygnalista w świetle ustawy?

Nowa wersja projektu rozszerzyła ustawową definicję osoby zgłaszającej naruszenia. Artykuł 4 projektu stanowi, iż ustawę stosuje się do osoby fizycznej, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym do:

1. pracownika,
2. pracownika tymczasowego,
3. osoby świadczącej pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
4. przedsiębiorcy,
5. akcjonariusza lub wspólnika,
6. członka organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
7. osoby świadczącej pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
8. stażysty,
9. wolontariusza,
10. praktykanta,
11. funkcjonariusza, w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin,
12. żołnierza zawodowego, w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. obronie Ojczyzny,

Jakie naruszenia mogą zgłaszać sygnaliści?

Naruszeniem prawa jest wg. art. 3 projektu działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące:

1. zamówień publicznych;
2. usług, produktów i rynków finansowych;
3. zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
4. bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
5. bezpieczeństwa transportu;
6. ochrony środowiska;
7. ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
8. bezpieczeństwa żywności i pasz;
9. zdrowia i dobrostanu zwierząt;
10. zdrowia publicznego;
11. ochrony konsumentów;
12. ochrony prywatności i danych osobowych;
13. bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
14. interesów finansowych Unii Europejskiej;
15. rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych.

Podmiot prawny może dodatkowo ustanowić zgłaszanie naruszeń dotyczących obowiązujących w tym podmiocie prawnym regulacji wewnętrznych lub standardów etycznych, które zostały ustanowione przez podmiot prawny na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego i pozostają z nimi zgodne.

Zgłoszenia anonimowe

Projektodawcy nie zdecydowali się na wprowadzenie możliwości wdrożenia anonimowego trybu dokonywania zgłoszeń wewnętrznych ani zgłoszeń zewnętrznych. Zgodnie z uzasadnieniem projektu rezygnacja z możliwości dokonywania zgłoszeń anonimowo uzasadniona jest przesłankami o charakterze praktycznym, takimi jak ryzyko nadmiernego wpływu informacji przypadkowych i o niskiej wartości z perspektywy rzeczywistego przeciwdziałania naruszeniom czy trudności w uzyskaniu dodatkowych informacji od zgłaszającego, gdy już przekazane informacje są istotne, lecz niepełne. W przypadku zgłoszeń anonimowych problematyczne byłoby także niekiedy późniejsze udowodnienie, na potrzeby jakiegokolwiek postępowania, związku przekazanej informacji z osobą zgłaszającego. Powodami są również koszty i obciążenie organizacyjne związane z przetwarzaniem licznych informacji, potencjalnie bezwartościowych, w ramach ustanowionych mechanizmów zgłaszania.

Powyższe oznacza, iż dla skutecznego dokonania zgłoszenia, osoba zgłaszająca będzie musiała podać dane identyfikujące taką osobę i umożliwiające kontakt z taką osobą. Zgłoszenia anonimowe nie będą podlegały rygorom ustawy, co oznacza, iż mogą one być pozostawione bez rozpoznania, również w przypadku zgłoszeń dokonanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Sama możliwość składania zgłoszeń anonimowych nie jest jednak wykluczona. Niemniej w przypadku, w którym dany podmiot zdecyduje się umożliwić dokonywanie anonimowych zgłoszeń, należało będzie umieścić odpowiednie regulacje w tej kwestii w procedurze zgłoszeń wewnętrznych podmiotu prawnego.

Przetwarzanie danych osobowych

W stosunku do poprzednich wersji projektów, zmieniono przepis o obowiązku niezwłocznego usunięcia danych osobowych po zakończeniu ich przetwarzania przez podmiot zewnętrzny upoważniony do przyjmowania zgłoszeń. Zgodnie z nową treścią art. 28 ust. 1 projektu kwestia usunięcia danych ma być uzgadniana w umowie pomiędzy administratorem danych, a podmiotem zewnętrznym upoważnionym do przyjmowania zgłoszeń.

Ochrona sygnalistów – obowiązki pracodawcy

O nadchodzących obowiązkach dla pracodawców powstałych w związku z nadchodzącą nowelizacją informowaliśmy już na stronie kancelarii. Do najważniejszych z nich należą zakaz odwetu wobec sygnalisty i konieczność sporządzenia wewnętrznej procedury rozpatrywania naruszeń.

Zakaz odwetu wobec sygnalisty

Podstawowy obowiązek przewidziany dla pracodawcy ma charakter negatywny. Zgodnie z art. 10 ustawy nie może on podejmować wobec sygnalisty zgłaszającego naruszenie tzw. działań odwetowych. Działania te są definiowane jako bezpośrednie lub pośrednie działania lub zaniechania, spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które naruszają lub mogą naruszyć prawa zgłaszającego lub wyrządzają lub mogą wyrządzić szkodę zgłaszającemu.

Zgodnie z art. 11 jeżeli praca jest lub ma być świadczona na podstawie stosunku pracy, zgłaszający nie może być niekorzystnie traktowany z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego.

Za niekorzystne traktowanie projekt uważa w szczególności:

1. odmowę nawiązania stosunku pracy,
2. wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy,
3. niezawarcie umowy o pracę na czas określony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony, po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony – w sytuacji gdy pracownik miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa,
4. obniżenie wynagrodzenia za pracę,
5. wstrzymanie awansu albo pominięcie przy awansowaniu,
6. pominięcie przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą,
7. przeniesienie pracownika na niższe stanowisko pracy,
8. zawieszenie w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych,
9. przekazanie innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków pracowniczych,
10. niekorzystną zmianę miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy,
11. negatywną ocenę wyników pracy lub negatywną opinię o pracy,
12. nałożenie lub zastosowanie środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze,
13. wstrzymanie udziału lub pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe,
14. nieuzasadnione skierowanie na badanie lekarskie, w tym badania psychiatryczne, o ile przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badanie,
15. działanie zmierzające do utrudnienia znalezienia w przyszłości zatrudnienia w danym sektorze lub branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego

Niekorzystnym traktowaniem z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest także groźba lub próba zastosowania ww. środków, chyba że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami.

Procedura zgłoszeń wewnętrznych

Procedura zgłoszeń wewnętrznych ma określać:

1. wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego lub podmiot zewnętrzny, upoważnione przez podmiot prawny do przyjmowania zgłoszeń;
2. sposoby przekazywania zgłoszeń przez zgłaszającego wraz z jego adresem korespondencyjnym lub adresem poczty elektronicznej, zwanych dalej „adresem do kontaktu”;
3. bezstronną, wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, upoważnione do podejmowania działań następczych, włączając w to weryfikację zgłoszenia i dalszą komunikację ze zgłaszającym, w tym występowanie o dodatkowe informacje i przekazywanie zgłaszającemu informacji zwrotnej; rolę tę może pełnić wewnętrzna jednostka organizacyjna lub osoba, o których mowa w pkt 1, jeżeli zapewniają bezstronność;
4. obowiązek potwierdzenia zgłaszającemu przyjęcia zgłoszenia w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, chyba że zgłaszający nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać potwierdzenie;
5. obowiązek podjęcia, z zachowaniem należytej staranności, działań następczych przez jednostkę organizacyjną lub osobę, o których mowa w pkt 3;
6. maksymalny termin na przekazanie zgłaszającemu informacji zwrotnej, nieprzekraczający 3 miesięcy od potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia lub, w przypadku nieprzekazania potwierdzenia, o którym mowa w pkt 4, 3 miesięcy od upływu 7 dni od dnia dokonania zgłoszenia, chyba że zgłaszający nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać informację zwrotną;
7. określenie systemu zachęt do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych, w przypadku gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, a osoba dokonująca zgłoszenia uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych;
8. zrozumiałe i łatwo dostępne informacje na temat dokonywania zgłoszeń zewnętrznych do Rzecznika Praw Obywatelskich albo organów publicznych oraz, w stosownych przypadkach, do instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej;

Procedura zgłoszeń wewnętrznych może obejmować dodatkowe elementy np. wskazanie czynników ryzyka odpowiadających profilowi działalności podmiotu
prawnego sprzyjających możliwości wystąpienia określonych naruszeń prawa związanych w szczególności z naruszeniem obowiązków regulacyjnych, innych
obowiązków określonych w przepisach prawa lub ryzykiem korupcji. Oprócz tego sygnaliści będą uprawnieni do dokonywania tzw. zgłoszeń zewnętrznych niezależnie od powyższej procedury, których adresatami będą RPO i organy publiczne.

Będziemy Państwa informować na bieżąco o dalszych etapach prac nad projektem. Z uwagi na naciski Komisji Europejskiej można zakładać, że proces legislacyjny przebiegnie dość dynamicznie. Stąd już teraz warto zatroszczyć się o zorganizowanie odpowiedniej procedury zgłoszeń wewnętrznych i compliance z pozostałymi przepisami nadchodzącej nowelizacji. Zapraszamy do kontaktu z ekspertami ATL LAW Anna Błaszak Kancelaria Radcy prawnego. Prawnicy ATL Law udzielają pracodawcom wszechstronnej pomocy prawnej we wszystkich obszarach dotyczących zarządzania zasobami ludzkimi i prawa pracy. Dostarczamy indywidualnie opracowane rozwiązania, które obejmują wszelkie aspekty istotne z punktu widzenia firmy, jej celów biznesowych oraz specyfiki prowadzonej działalności zapewniając jej bezpieczeństwo prawne.

Już 13 października 2022 wejdzie w życia jedna z największych dotychczasowych zmian Kodeksu Spółek Handlowych (dalej: KSH). Nowelizacja wprowadza do polskiego ustawodawstwa pojęcie tzw. holdingu (grupy spółek), które reguluje relacje prywatno-prawne między spółką dominującą a jej spółkami zależnymi, w sposób uwzględniający interes wierzycieli, członków organów oraz drobnych wspólników (akcjonariuszy) spółki zależnej. Ustawa nada również nowe uprawnienia radom nadzorczym, co ma przełożyć się na efektywniejszy nadzór korporacyjny.

Holding – co to jest?

Nowelizacja definiuje je pojęcie holdingu (inaczej grupy spółek) jako –

„Spółkę dominującą oraz spółkę zależną, które uczestniczą w grupie spółek, kierują się obok interesu spółki interesem grupy spółek, o ile nie zmierza to do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych albo akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej”.

Holding oznacza zatem pełną formę zrzeszenia/współorganizacji spółek powiązanych. Ustawa przyjmuje założenie, że należy odróżnić „grupę spółek” (która zasadniczo jest adresatem regulacji prawnej określanej mianem prawa holdingowego) od stosunku dominacji i zależności pomiędzy spółkami, o którym jest mowa w art. 4 § 1 pkt 4 KSH. Grupa spółek jest „kwalifikowanym” stosunkiem dominacji i zależności pomiędzy określonymi spółkami tworzącymi grupę spółek, gdyż spółki te kierują się wspólną strategią gospodarczą, która uzasadnia sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką albo spółkami zależnymi.

Czytaj również: Pit 11 od komornika – jak rozliczyć?

Wiążące polecenia dla spółek zależnych

Najistotniejszą z wprowadzanych zmian będzie umożliwienie spółce dominującej wydawania spółce zależnej wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki, jeżeli będzie to uzasadnione interesem grupy spółek oraz przepisy szczególne nie będą stanowiły inaczej. Wiążące polecenie będzie musiało być wydane w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności. Samo wydanie polecenie nie upoważnia jeszcze spółki zależnej do jego wykonania. Wykonanie wiążącego polecenia przez spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek wymaga bowiem uprzedniej uchwały zarządu spółki zależnej.

Zgodnie z treścią ustawy wiążące polecenie będzie musiało wskazywać co najmniej:

1. oczekiwane przez spółkę dominującą zachowanie spółki zależnej w związku z wykonaniem wiążącego polecenia;
2. interes grupy spółek, który uzasadnia wykonanie przez spółkę zależną wiążącego polecenia;
3. spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej, które będą następstwem wykonania wiążącego polecenia, o ile występują;
4. przewidywany sposób i termin naprawienia spółce zależnej szkody poniesionej w wyniku wykonania wiążącego polecenia.

Ustawa przewiduje odpowiedzialność spółki dominującej za skutki wydania wiążącego polecenia wykonanego następnie przez spółkę zależną należącą do grupy spółek. Spółka dominująca będzie odpowiedzialna wobec:

1. spółki zależnej,
2. wierzycieli spółki zależnej,
3. wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych spółki zależnej.

Aby umożliwić spółce dominującej sprawne zarządzanie grupą spółek – obok wiążących poleceń – wprowadzono:

1. prawa dostępu do informacji spółki dominującej o spółkach zależnych. Wyraźna regulacja tego prawa jest konieczna w przypadku, gdy spółka zależna jest spółką akcyjną. W przeciwnym przypadku tak szeroko ujęty zakres dostępu do informacji spółki dominującej, jako akcjonariusza w spółce zależnej, byłby wykluczony w świetle art. 428 KSH,
2. prawa rady nadzorczej spółki dominującej do sprawowania stałego nadzoru nad spółkami zależnymi należącymi do grupy spółek, ale tylko w zakresie realizacji interesu grupy spółek,
3. prawo do przymusowego wykupu udziałów albo akcji należących do wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych spółki zależnej tzw. squeeze-out.

Prawo spółek handlowych – zmiany:

Pozostałe spośród proponowanych zmian przepisów Kodeksu spółek handlowych obejmują przede wszystkim:

• Obowiązek zarządu do udzielania, z własnej inicjatywy, określonych informacji o spółce radzie nadzorczej;
• Uszczegółowienie prawa rady nadzorczej do żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień;
• Prawo wyboru doradcy rady nadzorczej bez udziału zarządu;
• Zgoda na zawarcie transakcji o znaczącej wartości ze spółką dominującą, spółką zależną oraz spółką powiązaną;
• Uporządkowanie kwestii kadencji i mandatu członków organów menadżerskich;
• Wprowadzenie przepisu o obowiązku lojalności i zachowania tajemnicy nawet po wygaśnięciu kadencji członka rady nadzorczej;
• Wprowadzenie do przepisów KSH zasady osądu biznesowego określanego w proponowanych przepisach jako Business Judgement Rule;
• Rozszerzenie art. 203 § 3 oraz art. 370 § 3 KSH o inne przypadki wygaśnięcia mandatu;
• Przepisy porządkujące – rozciągnięcie obowiązku protokołowania na uchwały podejmowane za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, oraz określenie większości głosów do podejmowania uchwał przez radę nadzorczą spółki z o.o.

Świadczenie usług prawnych w zakresie prawa spółek i prawa korporacyjnego jest jednym z głównych obszarów działalności kancelarii ATL Law. Proponowane przez zespół ATL Law rozwiązania prawne pozwalają na osiągnięcie wyznaczonych przez Klientów celów oraz założeń biznesowych. Zabezpieczamy interesy spółek, członków zarządu, wspólników oraz akcjonariuszy. Minimalizujemy ryzyko wystąpienia sporów. Mamy doświadczenie w pracy z podmiotami działającymi w różnych sektorach gospodarki. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą: Prawo gospodarcze.

Zarobki w unii europejskiej

Dyrektywa nie ustanawia jednej, wspólnej stawki minimalnego wynagrodzenia dla wszystkich państw członkowskich. Z uwagi na różnicę w warunkach zatrudnienia i kosztach życia pomiędzy poszczególnymi krajami UE nie sposób byłoby ustanowić kwoty uśrednionej dla każdego państwa. Rozpiętość między najwyższą, a najniższą miesięczną płacą minimalną w UE wynosi obecnie prawie 2000 euro. Ta pierwsza obowiązuje w Luksemburgu, a druga w Bułgarii. Z uwagi na powyższe dyrektywa udziela jedynie określonych wytycznych mających usprawnić procedurę ustalania stawki minimalnej i dostosowywanie jej do warunków ekonomicznych panujących w danym kraju.

Układy zbiorowe

Dyrektywa wskazuje, że państwa członkowskie, w których układy zbiorowe obejmują mniej niż 80% pracowników, powinny przyjąć środki mające na celu mające na celu wzmocnienie takich rokowań zbiorowych. Państwa członkowskie, w których zasięg rokowań zbiorowych nie przekracza progu 80%, powinny zapewnić ramy umożliwiające prowadzenie rokowań zbiorowych oraz ustanowić plan działania na rzecz promowania rokowań zbiorowych. Co prawda nie nałożono jeszcze obowiązku zawierania przez państwa członkowskie układów zbiorowych, ale biorąc pod uwagę kierunek obrany przez unijne ustawodawstwo, wydaje się, że nie jest to wykluczone w najbliższej przyszłości. Już na mocy omawianej dyrektywy państwa członkowskie znajdujące się poniżej wskazanego progu zawieranych układów powinny wdrożyć specjalny plan działania zmierzający do zwiększenia odsetka rokowań. Ponadto są obowiązane do aktualizowania go co 5 lat i przedstawiania tych aktualizacji Komisji Europejskiej. Najbliższe pół roku pokaże jak będzie wyglądała realizacja tych wytycznych na gruncie polskiego ustawodawstwa.

Płaca minimalna w Unii Europejskiej

Obecnie nie wiadomo jeszcze jaki kształt przyjmie realizacja dyrektywy na gruncie polskiego ustawodawstwa. Aktualna kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (3010 zł) nie ulegnie zmianie do końca 2022 r. Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 stycznia 2023 r., wyniesie 3490 zł brutto, czyli o 480 zł więcej niż aktualna.

Jeśli mają Państwo wątpliwości w zakresie nadchodzących regulacji, chcą zminimalizować ryzyko negatywnych skutków kontroli Państwowej Inspekcji Pracy lub ZUSu, zapraszamy do skorzystania z usług kancelarii. Prawnicy ATL Law udzielają pracodawcom wszechstronnej pomocy prawnej we wszystkich obszarach dotyczących zarządzania zasobami ludzkimi i prawa pracy. Nasze wsparcie obejmuje doradztwo w zakresie prawa pracy, gdzie dostarczamy indywidualnie opracowane rozwiązania, które obejmują wszelkie aspekty istotne z punktu widzenia firmy, jej celów biznesowych oraz specyfiki prowadzonej działalności zapewniając jej bezpieczeństwo prawne. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą.